Köktürk Yazıtlarının Türk Edebiyatı Tarihi Kültürü İçin Önemi

Göktürk yazıtları ilk defa Türk tabiri kullanılmış ilk edebi metin ve en eski Türkçe metin özelliğini taşımaktadır. İlk zamanlarda kağıt kalem yerine taşların üzerine yazılarak belirtilirdi. Taşlar üzerinde yazılmış olan Köktürk yazıtları günümüze kadar ulaşarak tarihini korumaktadır. Devletlerin ve milletlerin karşılıklı olarak birbirlerine aktarılan yazıtlar halini almıştır. Türk kuralları, töresi ve kültürünün en güzel şekilde yazıtlar üzerinde işlenerek sonraki nesillere bırakılmıştır. Türk askerinin savaşçı zekası, sanatı, feragat gibi durumlar görülmüştür.

Tarihin en eski Türk yazıtı olan Göktürk yazıtları tarihi önem taşır. Türklerin ilk yazılı belgesi niteliği taşımıştır. Göktürk alfabesinde kaleme alınmış yazıt, belge ve Türk dili tarihinin ilk örnekleri olarakta gösterilmiştir. Türkçenin gelişmiş bir dil olduğunun göstergesi olup Türk tarihinde dil anlamında dünyanın en eski dilleri arasında gösterilmiştir.

Yazıt ve anlatım biçimleri doğrultusunda sade yapıya sahiptir. Şiir şeklinde yazılarak insanlara anlatım yapılmıştır. Kimi tarihçiler tarafından bunlar kabul edilmemiştir. Yazıtlardaki dil söyleşiş düz metin ve şiir benzeri olması karışık düşüncelere sebep olmuştur.

Köktürk yazıtlarında anı-söylev karışımı bir yazı türüdür. İncelemelerde konuşan kişinin anlatımları Bilge Kağan üzerinde yoğunlaştığını fark edersiniz. Dönemin Kağan’ı olan kişi güçlü bir nutukçu olarak anlatım yapar. Yazıtlar tarihsel ve siyasal alanda anlatımlar yapılmıştır.

Göktürk yazıtlarında Türklerin yaşamları, kültürünü aydınlatan en eski belgedir. Yazıtlar Göktürk Kağanlığı tarafından yazdırılarak anlatılır. Türk adının ilk defa geçtiği anıttır. Soyu taşıyan boylara “il” kapsamında birleştirilip yönetimi bağlanmıştır. Yazıtların siyasi amaç taşıdığı zamanlarda olur. Türklük bilincini oluşturmak ve Türk birliğini sağlamak adına yazılmış eserlerdendir.